Introdución
No tratamento da enfermidade renal terminal (ERT) e da lesión renal aguda (IRA), odializador—a miúdo chamado «ril artificial»— é o núcleodispositivo médicoque elimina as toxinas e o exceso de líquido do sangue. Inflúe directamente na eficiencia do tratamento, nos resultados dos pacientes e na calidade de vida. Para os profesionais sanitarios, a selección do dializador axeitado supón un equilibrio entre os obxectivos clínicos, a seguridade do paciente e o custo. Para os pacientes e as familias, comprender as diferenzas entre os tipos de dializadores axúdalles a participar na toma de decisións compartida.
Este artigo analiza as principais categorías de dializadores, as súas características técnicas e as estratexias prácticas de selección baseadas en directrices modernas como KDIGO.
Clasificación básica dos dializadores
Os dializadores de hemodiálise modernos pódense clasificar segundo catro dimensións principais: material da membrana, deseño estrutural, características funcionais e consideracións específicas do paciente.
1. Polo material da membrana: natural vs. sintética
Membranas a base de celulosa (naturais)
Tradicionalmente fabricadas con derivados da celulosa como o cuprofano ou o acetato de celulosa, estas membranas son de baixo custo e amplamente dispoñibles. Non obstante, teñen unha biocompatibilidade limitada, poden desencadear a activación do complemento e poden causar febre ou hipotensión durante a diálise.
Membranas sintéticas (de alto rendemento)
Compostas por polímeros de alta calidade como a polisulfona (PSu), o poliacrilonitrilo (PAN) ou o polimetacrilato de metilo (PMMA). Estas membranas ofrecen un tamaño de poro controlado, unha maior eliminación de moléculas medias e unha biocompatibilidade superior, o que reduce a inflamación e mellora a tolerancia do paciente.
2. Por deseño estrutural: fibra oca vs. placa plana
Dializadores de fibra oca(≥90 % do uso clínico)
Conteñen miles de fibras capilares finas con gran superficie (1,3–2,5 m²) e baixo volume de cebado (<100 mL). Proporcionan unha eliminación de alta eficiencia e manteñen unha dinámica de fluxo sanguíneo estable.
Dializadores de placa plana
Raramente empregados hoxe en día, estes teñen áreas de membrana máis pequenas (0,8–1,2 m²) e volumes de cebado máis altos. Están reservados para procedementos especiais como a plasmafusión combinada e a diálise.
3. Por características funcionais: fluxo baixo vs. fluxo alto vs. optimizado para HDF
Dializadores de baixo fluxo (LFHD)
Coeficiente de ultrafiltración (Kuf) <15 mL/(h·mmHg). Elimina principalmente solutos pequenos (urea, creatinina) por difusión. Rentable, pero con eliminación limitada de moléculas medias (β2-microglobulina <30%).
Dializadores de alto fluxo (HFHD)
Kuf ≥15 mL/(h·mmHg). Permite a eliminación convectiva de moléculas máis grandes, o que reduce as complicacións como a amiloidose relacionada coa diálise e mellora os resultados cardiovasculares.
Dializadores específicos para hemodiafiltración (HDF)
Deseñado para a eliminación máxima de toxinas de moléculas medias e unidas a proteínas, combinando a miúdo membranas sintéticas de alta permeabilidade con capas de adsorción (por exemplo, revestimentos de carbón activado).
4. Por perfil de paciente: Adulto, pediátrico, coidados intensivos
Modelos estándar para adultos: membranas de 1,3–2,0 m² para a maioría dos pacientes adultos.
Modelos pediátricos: membranas de 0,5–1,0 m² con baixo volume de cebado (<50 mL) para evitar a inestabilidade hemodinámica.
Modelos de coidados críticos: revestimentos anticoagulantes e volume de cebado moi baixo (<80 mL) para terapia continua de substitución renal (CRRT) en pacientes de UCI.
Mergullámonos nos principais tipos de dializadores
Membranas de celulosa natural
Características: económico, ben establecido, pero menos biocompatible; maior risco de reaccións inflamatorias.
Uso clínico: Adecuado para apoio a curto prazo ou en entornos onde o custo é a principal preocupación.
Membranas sintéticas de alto rendemento
Polisulfona (PSu): un material típico para dializadores de alto fluxo, amplamente utilizado tanto en hemodiálise de alto fluxo como en HDF.
Poliacrilonitrilo (PAN): coñecido pola súa forte adsorción de toxinas unidas a proteínas; útil en pacientes con hiperuricemia.
Polimetacrilato de metilo (PMMA): eliminación equilibrada de solutos en todos os tamaños moleculares, a miúdo usado en enfermidades renais diabéticas ou trastornos minerais óseos.
Axuste da selección de dializadores a escenarios clínicos
Escenario 1: Hemodiálise de mantemento na ERC
Recomendado: dializador sintético de alto fluxo (por exemplo, PSu).
Xustificación: Os estudos a longo prazo e as directrices da KDIGO apoian as membranas de alto fluxo para obter mellores resultados cardiovasculares e metabólicos.
Escenario 2: Apoio para a lesión renal aguda (LEA)
Recomendado: celulosa de baixo fluxo ou dializador sintético económico.
Xustificación: A terapia a curto prazo céntrase na eliminación de pequenos solutos e no equilibrio de fluídos; a eficiencia de custos é fundamental.
Excepción: en sepsis ou LRA inflamatoria, considérese o uso de dializadores de alto fluxo para a eliminación de citocinas.
Escenario 3: Hemodiálise domiciliaria (HHD)
Recomendado: dializador de fibra oca de pequena superficie con cebado automático.
Xustificación: Configuración simplificada, menores necesidades de volume sanguíneo e maior seguridade para entornos de autocoidado.
Escenario 4: Hemodiálise pediátrica
Recomendado: dializadores sintéticos biocompatibles e de baixo volume personalizados (por exemplo, PMMA).
Xustificación: Minimizar o estrés inflamatorio e manter a estabilidade hemodinámica durante o crecemento.
Escenario 5: Pacientes de UCI en estado crítico (CRRT)
Recomendado: dializadores sintéticos de baixo volume e recubertos de anticoagulante deseñados para terapia continua.
Xustificación: Reduce o risco de hemorraxia mantendo unha eliminación eficaz en pacientes inestables.
Tendencias futuras na tecnoloxía de dializadores
Biocompatibilidade mellorada: membranas libres de endotoxinas e revestimentos endoteliais bioinspirados para reducir a inflamación e os riscos de coagulación.
Dializadores intelixentes: monitorización da aclaración en liña integrada e control da anticoagulación baseado en algoritmos para a optimización da terapia en tempo real.
Riles artificiais portátiles: membranas flexibles de fibra oca que permiten unha diálise portátil de 24 horas para a mobilidade do paciente.
Materiais respectuosos co medio ambiente: desenvolvemento de membranas biodegradables (por exemplo, ácido poliláctico) para reducir os residuos médicos.
Conclusión
A elección dun dializador de hemodiálise non é simplemente unha decisión técnica, senón unha integración do estado do paciente, os obxectivos do tratamento e as consideracións económicas. Os pacientes con enfermidade renal terminal benefícianse máis dos dializadores de alto fluxo para minimizar as complicacións a longo prazo. Os pacientes con lesión renal aguda poden priorizar o custo e a simplicidade. Os nenos e os pacientes de coidados intensivos requiren dispositivos coidadosamente adaptados. A medida que avance a innovación, os dializadores do mañá serán máis intelixentes, máis seguros e máis próximos á función renal natural, mellorando tanto a supervivencia como a calidade de vida.
Data de publicación: 08-09-2025